Lời giới thiệu: Cuộc bầu cử tổng thống lần thứ tư tại Hoa Kỳ năm 1800 là một cuộc cạnh tranh sát sao giữa hai ứng cử viên, đương kim tổng thống John Adams của đảng Liên bang (Federalist Party) và đương kim phó tổng thống Thomas Jefferson của đảng Cộng hòa (Republican Party). Thậm chí trong quá trình vận động tranh cử, đảng Liên bang đã dùng cả thủ đoạn mua chuộc thành viên của đảng Cộng hòa để loại bỏ Thomas Jefferson. Cuối cùng, phải qua 36 lần bỏ phiếu tại Hạ viện, trong đó có những cuộc phải làm việc qua đêm, mới quyết định được Thomas Jefferson là người đắc cử. Ngày 04 tháng 03 năm 1801, Thomas Jefferson chính thức đảm nhiệm chức vụ Tổng thống thứ ba của Hoa Kỳ. Sau đây là bài phát biểu nhậm chức của ông trước Quốc hội Hoa kỳ.
Thưa các quí vị, thưa đồng bào yêu quí,
Tôi vừa được giao trọng trách đảm nhiệm chức vụ đứng đầu cơ quan hành pháp của đất nước chúng ta. Thông qua các quí vị, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới tất cả những đồng bào đã đặt niềm tin nơi tôi. Tôi cũng xin chân thành thổ lộ với quí vị sự lo lắng của tôi khi đảm nhiệm một trọng trách vượt quá khả năng của tôi. Nhiệm vụ của một tổng thống là vô cùng to lớn. Nhưng tôi tuyệt không cảm thấy nản lòng, vì chính sự hiện diện của quí vị ở đây đã nhắc tôi nhớ đến sự thông tuệ của những người đã viết ra bản Hiến pháp của chúng ta, rằng tôi sẽ không đơn độc, tôi sẽ có được sự sáng suốt, phẩm hạnh và sự tận tụy để vượt qua mọi khó khăn của trọng trách to lớn này. Tôi xin mạnh mẽ đặt niềm tin nơi quí vị, những người được nhân dân giao phó cho quyền tối cao về lập pháp, và tôi cũng đặt niềm tin ở tất cả những quí vị bên cơ quan tư pháp, sẽ cùng hợp sức với tôi để tìm cách lái con tàu đất nước vượt qua mọi hiểm nguy.
Chúng ta vừa trải qua một năm bầu cử náo động với những tranh luận, những đối chọi về quan điểm giữa hai đảng chính trị. Chúng ta đã vừa cho toàn thế giới thấy rõ tại đất nước Hoa Kỳ, tất cả mọi người đều có quyền nói, quyền viết, quyền nghĩ mọi điều một cách tự do. Lúc này đây, cuộc tranh luận đã được phân định bởi ý nguyện của nhân dân, kết quả bầu cử đã được công bố theo qui định của Hiến pháp. Bây giờ chính là lúc tất cả mọi ý nguyện cần tuân thủ pháp luật, cần phải được gắn bó với nhau vì lợi ích chung của đất nước.
Tất cả chúng ta cũng cần phải ghi nhớ rằng nguyên tắc thiêng liêng đa số để bầu ra người lãnh đạo luôn phải được tôn trọng. Nhưng chúng ta cũng buộc phải khắc cốt ghi tâm rằng những người thuộc về thiểu số vẫn có những quyền ngang bằng với những người thuộc phía đa số và những quyền đó phải được pháp luật bảo vệ một cách công bằng. Mọi sự xâm phạm sẽ bị trừng phạt.
Thưa đồng bào, chúng ta hãy đoàn kết lại bằng cả con tim và khối óc! Tất cả chúng ta hãy đến với nhau bằng tình thân ái! Tự do và cuộc sống sẽ trở nên nguy hiểm nếu thiếu vắng tình thân ái. Chúng ta cần phải nhớ rằng tự do tôn giáo mà chúng ta đang có trên đất Hoa Kỳ sẽ trở thành vô nghĩa nếu chúng ta không có tự do chính trị, nếu chúng ta để mặc cho con người bị bách hại chỉ vì họ không đồng ý với đa số người khác. Hàng trăm năm qua tại châu Âu, con người đã phải trả giá cho cuộc tìm kiếm tự do bằng nước mắt, máu và sinh mạng. Vì vậy sẽ không có gì ngạc nhiên nếu như mọi người trên mảnh đất này không cùng chung ý kiến với nhau. Nhưng sự khác biệt về chính kiến không có nghĩa là khác biệt về luân lý. Chúng ta cùng là con người với những tên gọi khác nhau mà thôi. Tất cả chúng ta đều là người Cộng hòa, tất cả đều là người Liên bang. Nếu như có ai trong chúng ta muốn tách sự thống nhất trong Liên hiệp các bang của đất nước này hoặc muốn chấm dứt hình thức nhà nước cộng hòa này, xin hãy đảm bảo an toàn cho những quí vị đó được nói lên chính kiến của mình và cũng để cho những ý kiến khác được tự do chất vấn trở lại. Không có điều gì nguy hiểm với đất nước này khi con người được tự do nói lên mọi suy nghĩ của mình. Tôi cũng hiểu rằng có nhiều quí vị đã chân thành lo sợ rằng chính thể cộng hòa không đủ tạo nên sức mạnh cho đất nước chúng ta. Nhưng liệu một người ái quốc chân chính có từ bỏ một chính thể đã mang lại cho dân chúng sự tự do và thịnh vượng trong suốt 10 năm qua chỉ vì quá lo sợ rằng hình thức chính thể cộng hòa không đủ mạnh? Tôi tin là không. Tôi tin rằng, ngược lại, chính thể cộng hòa hiện nay của chúng ta là chính thể mạnh nhất trên trái đất này. Tôi tin rằng đó là chính thể duy nhất hiện nay đảm bảo cho mọi người tuân thủ pháp luật, làm cho mọi người đều có ý thức lo lắng cho cộng đồng như việc của riêng mình. Đôi khi có người cho rằng trong chính thể cộng hòa, người dân không đủ khả năng để tự lập ra nhà nước cho mình. Vậy có chính thể nào tốt hơn? Phải chăng là chính thể quân chủ? Xin hỏi những ông vua vẫn là người hay là thánh thần? Xin hãy để lịch sử trả lời cho câu hỏi này.
Xin hãy duy trì sự thống nhất của chúng ta, hãy bảo vệ nhà nước do dân chúng lập nên bằng các cuộc bầu cử. Chúng ta đang là những người rất may mắn được sống trên vùng đất mới này.
Đại dương mênh mông đang giúp chúng ta tránh xa những cuộc chiến, những chế độ độc tài đang diễn ra ở châu Âu. Nơi đây, chúng ta không phải trải qua những đau khổ như người châu Âu đang chịu đựng. Nơi đây, chúng ta có đất đai rộng lớn và trù phù, chúng ta có đủ tiềm năng phát triển cho hàng trăm, hàng ngàn thế hệ con cháu trong tương lai. Chúng ta và các thế hệ con cháu của đất nước Hoa Kỳ đều có mọi quyền ngang nhau. Con người được tin cậy, được tôn vinh không phải vì công lao của cha anh họ mà chính bởi giá trị của con người đó. Chúng ta không phán xét con người theo tôn giáo. Trên đất nước này, mọi người có quyền thực hiện tín ngưỡng, tôn giáo theo nhiều cách khác nhau. Mọi tôn giáo đều hướng chúng ta đến điều thiện, lẽ phải, sự tu thân, lòng tri ân và tình nhân ái. Chúng ta cùng cầu nguyện Thượng đế sẽ mang lại hạnh phúc cho tất cả.
Vâng, chúng ta đã là những kẻ may mắn. Nhưng còn điều gì cần thêm để chúng ta trở nên hạnh phúc? Vẫn còn một thứ chúng ta cần thêm, thưa đồng bào, đó là một chính quyền khôn ngoan. Một chính quyền biết giữ cho mọi người không làm tổn hại tới nhau. Một chính quyền để cho người dân được tự do quyết định cuộc đời và công việc của họ trong hòa bình. Một chính quyền không tước đi những thành quả lao động của người dân. Đó là một chính quyền tử tế, một chính quyền thiết thực cho hạnh phúc của dân chúng.
Khó có thể trình bày với quí vị về tất cả những gì liên quan đến trọng trách sắp tới của tôi trong bài phát biểu này. Nhưng tôi xin trình bày với quí vị những nguyên tắc sau đây, tôi cho là tối quan trọng đối với nhà nước của chúng ta. Đó là:
- Phải thiết lập một nền tảng công lý như nhau cho tất cả mọi người, không phân biệt tôn giáo, tư tưởng chính trị hay giai cấp.
- Phải xây dựng mối quan hệ hòa bình, thương mại và hữu nghị với tất cả các quốc gia khác. Không liên kết chiến tranh với bất kỳ quốc gia nào.
- Ủng hộ quyền riêng biệt của chính quyền các tiểu bang như những thành trì bảo vệ nền cộng hòa của chúng ta.
- Xây dựng một chính quyền trung ương mạnh đủ để bảo vệ hòa bình trong Liên bang và đảm bảo an ninh của chúng ta trên thế giới.
- Phải bảo vệ quyền bầu cử của người dân trong việc lựa chọn những người đại diện cho họ. Đây là cách thức an toàn nhất để thay đổi một chính quyền, một nhà nước đã sai phạm hay yếu kém. Không có quyền bầu cử, chúng ta sẽ phải hứng chịu những cuộc phản kháng đổ máu.
- Phải bảo vệ nguyên tắc đa số trong bầu cử. Đây chính là nền tảng của nền cộng hòa. Không bảo vệ được nguyên tắc đa số, chúng ta sẽ chỉ có một chính quyền độc tài.
- Cần phải có một quân đội tự nguyện, kỷ luật làm điểm tựa cho hòa bình và làm lá chắn cho những đe dọa chiến tranh. Từng bước tiến tới một quân đội chuyên nghiệp. Nhưng cần phải lưu ý quyền lực quân sự phải đặt dưới sự lãnh đạo của cơ quan dân sự.
- Kiến tạo một nền kinh tế quan tâm đến toàn xã hội, giảm nhẹ gánh nặng cho dân chúng. Khuyến khích nông nghiệp và giao dịch thương mại để trợ giúp nông dân.
- Quyền con người phải được coi là mối quan tâm lớn nhất của nhà nước. Thông tin, tri thức và các ý kiến phải được trao đổi dễ dàng và nhanh chóng. Chúng ta sẽ phải bảo vệ quyền tự do tôn giáo, quyền tự do báo chí, quyền được phán xét không chậm trễ có tội hay vô tội bởi những thẩm phán được chọn lựa một cách công bằng.
Những nguyên tắc này chính là những giá trị, mà vì nó, cha anh chúng ta đã phải gian khổ tranh đấu trong quá trình lập quốc. Sự sáng suốt của những bậc cha anh thông thái đã khởi ra những giá trị thiêng liêng này. Và sự can đảm của những vị anh hùng đã giúp cho chúng được tồn tại. Những giá trị này cần phải trở thành niềm tin cho những tư tưởng chính trị, là nền tảng cho rường cột của xã hội và là thước đo đối với những người lãnh đạo chính quyền. Và một lúc nào đó, nếu có sơ suất rời xa những giá trị này, xin chúng ta hãy mau chóng tìm cách để trở lại với chúng, vì đó chính là con đường duy nhất dẫn đến hòa bình, tự do và an toàn.
Kính thưa các quí vị. Tôi đang bắt đầu đảm nhận trọng trách mà quí vị đã giao phó. Tôi không phải là George Washington. Vì vậy tôi không thể đề nghị quí vị tin vào tôi như đã tin vào con người vĩ đại đó, Người đã lãnh đạo chúng ta thắng lợi trong cuộc cách mạng giành độc lập, Người sẽ luôn là người được yêu mến nhất. Tôi chỉ dám đề nghị quí vị hãy dành cho tôi niềm tin và sự ủng hộ trong giới hạn thẩm quyền của quí vị. Tôi hiểu rằng tôi có thể sẽ mắc những sai lầm do yếu kém. Nhưng ngay cả khi tôi hoàn toàn đúng đắn, tôi vẫn có thể bị cho là sai lầm bởi những người có đánh giá thiếu toàn diện. Tôi mong quí vị hãy lượng thứ cho những sai lầm thành thực của tôi và dành cho tôi sự bảo vệ trước những thành kiến của người khác. Sự ủng hộ của quí vị trong cuộc bầu cử vừa qua đã là sự ban thưởng to lớn đối với tôi. Vì vậy khát khao sắp tới của tôi sẽ phải làm cho tất cả mọi người dân Hoa Kỳ, kể cả những người ủng hộ tôi hay không ủng hộ tôi, được tự do hơn và hạnh phúc hơn.
Tôi rất cần sự bảo trợ thiện chí của quí vị để đảm nhận trọng trách to lớn của một Tổng thống Hoa Kỳ. Và tôi xin sẵn sàng rời bỏ chức vụ đó vào bất cứ khi nào quí vị và nhân dân Hoa Kỳ nhận thấy có một con người khác tốt hơn cho vị trí này. Xin cầu nguyện đấng Thiên nhiên sẽ chỉ giúp chúng ta biết được điều tốt nhất và phù trợ cho quí vị hạnh phúc, bình an.
Thomas Jefferson (1743-1826)
Phạm Hồng Sơn biên dịch
(Bản nguồn: http://www.voanews.com/specialenglish/archive/2008-05/2008-05-28-voa2.cfm và http://www.american-presidents.com/thomas-jefferson/1801-inaugural-address)
(1) Đầu đề của người dịch .
