Phạm
Đình Trọng
Cuộc cách mạng tháng
Tám năm 1945 nổ ra khi anh thanh niên Trịnh Đình Tráng, sau này là luật sư Trần
Lâm, vừa tròn hai mươi tuổi và anh đã mang cả tri thức và nhiệt huyết của tuổi
hai mươi được học hành chu đáo đi với cuộc cách mạng giành độc lập dân tộc. Với
vốn tri thức khá cao còn hiếm hoi lúc đó, với lí tưởng cách mạng thuở ban đầu
tinh khôi, trong sáng, với nỗ lực học hỏi, rèn luyện của bản thân, anh trở
thành nhà lí luận cách mạng cộng sản, đảm nhiệm nhiều trọng trách của đảng Cộng
sản: Trưởng ban Tuyên huấn tỉnh ủy, Hiệu trưởng trường đảng tỉnh.
 |
| Luật sư Trần Lâm năm 2008 Photo:PHS |
Điềm tĩnh, ôn hòa và
khúc triết, luật sư Trần Lâm đã bền bỉ lên tiếng chỉ ra sự khốn cùng của xã hội
thiếu dân chủ. Trong bài Sự Thay Đổi Đã Đến Gần, trí tuệ và lương tâm Trần Lâm
viết:
“Nguyên
nhân sự sa sút quá đáng của văn hóa, tư tưởng có phải là kết quả sự lãnh đạo của
Đảng: Mọi việc phải theo ý lãnh đạo, một hình thức toàn trị về tinh thần, tư tưởng.
Nó thui chột mọi sáng tạo cá nhân. Trước đây còn lờ mờ, nay đã lộ rõ.”
Chỉ ra nguyên nhân sâu
xa của sự khốn cùng, lương tâm, trí tuệ Trần Lâm còn chỉ ra hiện trạng khốn
cùng diễn ra hàng ngày trong xã hội Việt Nam hôm nay:
“Gần
đây việc dùng bạo lực tràn lan: bắt bớ, giam cầm, xét xử các nhà dân chủ, với
các tội gán ghép; xô xát, đàn áp giáo dân, phật tử, tu sĩ; bịt miệng, mạt sát
các trí thức, bắt bớ, xét xử các nhà báo… Có nghĩa là đánh tất cả. Không hiểu
nhà nước, Đảng dựa vào ai để tồn tại? Hay là như người ta nói: khi sắp tan rã
thường một chính quyền tăng cường đàn áp?
Dựa
vào công an để tồn tại? Không được, vì một khi trong Bộ chính trị đang có sự
chia rẽ thì Công an nghe ai? Công an thi hành các mệnh lệnh đơn lẻ thì được,
nhưng đại cục, lúc có biến động lớn thì không thể tin được. Nhân dân biểu tình,
ngực đeo biển “Tôi là nhân dân”, tay họ cầm hoa… Liệu những người cầm súng có
chúc mũi xuống đất như ta đã thấy khi bức tường Berlin bị rỡ bỏ không?
Dựa
vào Trung Quốc để tồn tại? Tôi chưa hiểu dựa như thế nào, không biết kịch bản
Trung Quốc cứu sự đổ vỡ của Đảng và chính quyền Việt Nam ra sao. Tôi chỉ thấy
con đường duy nhất: tồn tại trong thân phận tôi đòi cho Trung Quốc. Không thể
nói là tồn tại mà phải nói là đã bán đứt linh hồn cho quỷ sứ.”
Lương tâm và trí tuệ Trần
Lâm cảnh báo những kẻ đã và đang rắp tâm bán linh hồn cho quỷ:
“Xét
trong phạm vi thế giới, cái hoạ Trung Quốc coi như cái hoạ toàn cầu, thiên hạ
đã dứt khoát như thế.
Xét
trong phạm vi trong nước, nếu một lòng để Trung Quốc sai khiến thì coi như mất
nước; mất một lúc cả độc lập, tự do, hạnh phúc. Có nghĩa là ta một lúc gạt bỏ lịch
sử 4000 năm. Hậu quả là sẽ có biến động, bạo động, ly khai, nổi loạn ở trong nước…
Đó là chắc chắn. Không cần biện luận. Đừng hòng có ai sống yên thân.”
Lương tâm và trí tuệ Trần
Lâm chỉ ra rằng chỉ có những kẻ vì quyền lợi ích kỉ mà tước đoạt dân chủ của
nhân dân để mặc sức tham nhũng và dấm dúi bán linh hồn cho quỷ. Chỉ có dân chủ
mới phát huy và tập hợp được sức mạnh dân tộc để giữ nước trước sự mưu đồ bành
trướng không cần giấu diếm của Trung Quốc. Lương tâm và trí tuệ Trần Lâm tin tưởng:
“Dân
chủ hoá lúc này là có thể. Người Việt Nam không bao giờ chịu làm nô lệ. Dân chủ
hoá, chỉ có các quan tham phản đối vì lo sợ mất tài sản, lo bị trả thù… Một khi
lòng yêu nước trỗi dậy họ chấp nhận dân chủ hoá, thế là 100% dân Việt Nam một
lòng giữ nước.
Can
đảm chấp nhận dân chủ hoá là con đường duy nhất. Có bàn cãi chăng chỉ là ở điểm:
chuyển đổi như thế nào.”
Với lương tâm và trí tuệ
đó, luật sư Trần Lâm đã dõng dạc lên tiếng bảo vệ những chiến sĩ dân chủ dũng cảm
như luật sư Lê Thị Công Nhân, luật sư Nguyễn Văn Đài…trong những phiên tòa phản
dân chủ, chống nhân dân của Nhà nước chuyên chính đảng trị. Với lương tâm và
trí tuệ đó, luật sư Trần Lâm đã thay mặt nhân dân Việt Nam đang bền bỉ đấu
tranh giành dân chủ thống thiết đọc lời đưa tiễn người chiến sĩ đi đầu trong cuộc
đấu tranh cho dân chủ của nhân dân Việt Nam, cụ Hoàng Minh Chính.
Mùa hè nóng bỏng năm
nay, một chiều cuối tháng năm nắng lửa và gió Lào đốt cháy dải đất miền Trung,
tôi tìm đến bệnh viện Phục hồi chức năng ở đường Trường Sa thành phố Đà Nẵng
thăm luật sư Trần Lâm. Vững vàng đi qua mọi biến động, mọi trắc trở của cách mạng,
vững vàng đi qua mọi bom đạn khốc liệt của chiến tranh, vững vàng đi qua mọi cạm
bẫy, cám dỗ, mọi đe dọa, mọi giả dối, lừa mị của thể chế chính trị không còn vì
dân nhưng cái tuổi xấp xỉ chín mươi và căn bệnh tim mạch đã đánh gục cơ thể cao
gần một mét tám mươi của luật sư Trần Lâm.
Tôi biết và gặp luật sư
Trần Lâm khi cụ đã ở tuổi ngoài tám mươi. Cụ không biết sử dụng internet nhưng
đọc những bài viết của tôi được in ra từ trên các trang mạng internet, cụ coi
tôi như người bạn trẻ chia sẻ được với cụ nỗi niềm đầy vơi. Con gái người anh
trai mà cụ nuôi từ tấm bé nay làm ăn khá giả dành cho cụ ở căn hộ rộng trên tầng
mười tòa nhà cao tầng khu đô thị Văn Quán gần Hà Đông. Cụ gọi điện bảo tôi khi
nào tôi về Hà Nội cứ đến ở với cụ. Cụ hẹn tôi bố trí đi Hải Phòng với cụ, cụ sẽ
đưa tôi đến nghỉ trong ngôi nhà ở bãi biển đẹp Đồ Sơn, Hải Phòng, ngôi nhà cụ
mua đã lâu nhưng thường xuyên khóa cửa và nhờ hàng xóm là nhà văn Đoàn Lê trông
nom. Cụ hẹn tôi nhiều lần, đến lúc cụ bán ngôi nhà ở Đồ Sơn, tôi vẫn chưa có dịp
đi Hải Phòng với cụ. Nhưng cuối năm 2011, tôi đã được đi với cụ về quê Nho
Quan, Ninh Bình của cụ. Cụ dẫn tôi về mảnh đất rộng có vườn, có ruộng, có ao cụ
mới mua và mới xây ngôi nhà nhỏ. Cụ dẫn tôi đến ngôi nhà cũ gần thị trấn Nho
Quan nơi đặt bàn thờ những người thân yêu của cụ đã khuất. Ở quê mấy ngày cụ lại
ngồi xe ôm ra thị trấn Nho Quan đón xe đò về Hà Nội. Cụ hẹn mùa hè năm 2012 sẽ
đón tôi đến tắm biển Đà Nẵng rồi cụ đi ô tô vào Đà Nẵng với con gái.
Mùa hè năm 2012, tôi
liên tục nhận được phone của cụ hỏi khi nào đi Đà Nẵng. Cụ bảo tôi chỉ cần lo
vé máy bay Sài Gòn – Đà Nẵng còn việc ăn, ở, vé máy bay trở về Sài Gòn, tôi
không phải lo. Cụ dặn đến sân bay Đà Nẵng thì phone cho cụ, cụ sẽ cho ô tô ra
đón. Cụ thông báo con gái cụ đã xây xong khách sạn và cô con gái giỏi giang đó
đã mua cho cụ căn hộ, cụ dành cho tôi một phòng trong căn hộ đó. Nhưng mùa hè cụ
Trần Lâm chờ đón tôi thì tôi lại chần chừ chưa đến Đà Nẵng được với cụ. Mùa hè
qua đi, tôi phone cho cụ thì không thể liên lac với cụ được nữa. Lần nào gọi
cũng “hướng cuộc gọi tạm thời gián đoạn”. Gọi đi nhiều hướng khác hỏi về cụ tôi
mới được biết cụ bị đột quị.
Phải đến thăm cụ Trần
Lâm! Tôi tự hứa với lòng mình nhưng mãi tháng năm nóng bỏng năm 2013 này tôi mới
đến được với cụ thì cụ không còn nói được nữa, cụ không còn tự ngồi dậy được nữa.
Cục máu đông chèn nghẽn mạch máu làm cho một bên chân cụ phải tháo khớp đến đầu
gối. Tôi xưng tên và gọi mãi, cụ mới cố hé mắt nhưng đôi mắt đục mờ không định
được hướng nhìn rồi mi mắt già nua lại sập ngay xuống và nước mắt ứa ra.
Dù bị Nhà nước Đảng trị
trấn áp tàn bạo nhưng lực lượng dân chủ đang phát triển mạnh mẽ và đang trẻ hóa
đầy sức sống. Những luật sư, bác sĩ, kĩ sư, nhà báo… tuổi ba mươi, bốn mươi, những
sinh viên, học sinh tuổi hai mươi đã trùng trùng có mặt trong đội ngũ nhân dân
đấu tranh đòi dân chủ. Đó là điều mà những người đi trước như luật sư Trần Lâm
gửi gắm, trông đợi. Nhìn cụ Trần Lâm, tôi nhớ đến các bậc tiền bối khả kính Trần
Độ, Nguyễn Hộ, Hoàng Minh Chính,… Cuộc đấu tranh cho dân chủ hóa đất nước mà
các cụ đi đầu và dấn thân đã có lớp lớp những người trẻ bước tiếp. Xin các cụ cứ
thanh thản.○
